Historia Zakładu Taksonomii i
Geografii Roślin
1988 - 2013
Obecne zakłady i
pracownie, takie jak Zakład Taksonomii i Geografii Roślin,
Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Przyrody, Pracownia
Dendrochronologiczna i Pracownia Modelowania Procesów
Ekologicznych, wywodzą się z Katedry Systematyki, powołanej na
pierwszym posiedzeniu Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego w
dniu 4.10.1945 r. Kierownikiem Katedry został prof. Jan Walas,
wcześniej pracownik UJ. Jego uczniami i doktorantami byli m.
in.: prof. Ryszard Bohr (w latach 1969-1987 kierownik Zakładu
Taksonomii i Geografii Roślin), prof. Mirosława Ceynowa-Giełdon
(kierownik Pracowni Kartografii Geobotanicznej), prof. Klemens
Kępczyński (w latach 1965-1988 kierownik Zakładu Botaniki
Ogólnej), prof. Marian Rejewski (w latach 1988-1998 kierownik
Zakładu Taksonomii i Geografii Roślin) i prof. Jadwiga
Wilkoń-Michalska (w latach 1988-1992 kierownik Zakładu Ekologii
Roślin i Ochrony Przyrody) oraz pracujący w innych uczelniach:
Krystian Izdebski (emerytowany profesor UMCS), Benon Polakowski
(emerytowany profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego), Leon
Mejnartowicz (emerytowany profesor Instytutu Dendrologii PAN w
Kórniku) i prof. Ewa Symonides (Uniwersytet Warszawski).
Studentem naszego wydziału był również emerytowany profesor
Uniwersytetu Śląskiego - prof. dr hab. Krzysztof Rostański,
regularnie obecny na zjazdach absolwentów oraz przy innych
okazjach, ważnych dla Zakładu i Wydziału.
Uczniami i kontynuatorami badań
prof. R. Bohra byli i są m. in.: prof. Andrzej Nienartowicz
(UMK), prof. Bożena Bogaczewicz-Adamczak (Uniwersytet Gdański),
dr Andrzej Oleksowicz oraz dr Marta Luścińska (obecnie w
Pracowni Algologicznej Zakładu Ekologii Roślin i Ochrony
Przyrody).
Prof. K. Kępczyński był
kierownikiem badań i promotorem prof. Andrzeja Zielskiego (były
kierownik Pracowni Dendrologicznej UMK, obecnie AGH w Krakowie)
i Tomasza Załuskiego (były kierownik Pracowni Kartografii
Geobotanicznej, obecnie w Collegium Medicum UMK) oraz doktorów -
wieloletnich pracowników UMK, w tym: Andrzeja Noryśkiewicza
(były kierownik Zakładu Botaniki Ogólnej oraz Pracowni Dydaktyki
Biologii) i Lucjana Rutkowskiego - kierownika Ogrodu
Botanicznego, pracownika Zakładu Taksonomii i Geografii Roślin.
Prof. J. Wilkoń-Michalska wypromowała m. in. prof. Adama Barcikowskiego (od 1988 r. kierownika Zakładu Ekologii Roślin i Ochrony Przyrody) i prof. Ludwika Lipnickiego (AWF Poznań).
Prof. M. Ceynowa-Giełdon
wypromowała m. in. prof. UMK Wandę Gugnacką-Fiedor oraz dwie
doktorantki - z Uniwersytetu Szczecińskiego i Wydziałowego
Studium Doktoranckiego Biologii (dr Marzena Fedorowicz); oraz dr
Dariusza Kamińskiego.
Prof. Marian Rejewski był
promotorem kilku doktorantów, w tym dr Andrzeja Białego i
Urszuli Jacuńskiej z UMK oraz Hanny Ciecierskiej i Pawła Loro z
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (absolwentów UMK).
Prof. UMK Wanda
Gugnacka-Fiedor wypromowała dr Ewę Szyp-Sochacką, dr Wojciecha
Ejankowskiego (KUL) i dr Annę Ponikierską.
Kolejne pokolenie, po
wielkich poprzednikach, kontynuuje i poszerza tematykę badawczą.
Od 1998 r. obroniło prace doktorskie 8 osób, w tym dwóch
pracowników Wydziału BiNoZ, dwóch zatrudnionych w Collegium
Medicum UMK oraz jedna osoba zatrudniona w KUL-u.
Zakład
Taksonomii i Geografii Roślin utworzono w 1988 r. Zatrudniał
wtedy 12-15 osób. Kierownikiem Zakładu i jednocześnie Pracowni
Geobotanicznej został prof. dr hab. Marian Rejewski
(hydrobiolog, specjalista od makrofitów). Pozostali pracownicy
to: dr hab. Mirosława Ceynowa-Giełdon - taksonomia roślin,
florystyka, fitosocjologia, lichenologia; tytuł profesora od
1991 r.; w latach 1991-1992 pełniła funkcje kierownika zakładu;
od października 2003 r. kieruje Pracownią Kartografii
Geobotanicznej; dr hab. Wanda Gugnacka-Fiedor - taksonomia
roślin; dr hab. od 1994 r.; prof. UMK od 2001 r.; od 1998 r.
kierownik zakładu; dr Marta Luścińska - algologia; od 1998 r. w
Zakładzie Ekologii Roślin i Ochrony Przyrody; starszy
wykładowca; dr Urszula Boińska - biometria, bryologia; starszy
wykładowca; od r. 1 października 2006 r. na emeryturze; prowadzi
na zlecenie zajęcia do wyboru dla IV/V r. biologii (Mszaki w
fitocenozach lądowych) i dla IV/V r. ochrony środowiska (Mszaki
jako bioindykatory); dr Anna Filbrandt-Czaja - palinologia;
zatrudniona na etat po dr Irenie Hołowni; od 1998 r. w Pracowni
Modelowania Procesów Ekologicznych (adiunkt); dr Marian Boiński
- florystyka, fitosocjologia; od 1998 r. w Zakładzie Ekologii
Roślin i Ochrony Przyrody (starszy wykładowca), obecnie na
emeryturze; dr Irena Hołownia - mikologia; w latach 1970-1983
adiunkt w Zakładzie Taksonomii, Ekologii Roślin i Ochrony
Przyrody; na emeryturze od 1983 r.; dr Andrzej Oleksowicz -
algologia; zmarł 23 września 1989 r. w dniu powrotu ze
Spitsbergenu (adiunkt); dr hab., prof. UMK Tomasz Załuski -
fitosocjologia, florystyka; kierownik Pracowni Kartografii
Geobotanicznej; od r. akad. 2003/2004 w Collegium Medicum UMK -
kierownik Katedry i Zakładu Biologii i Botaniki Farmaceutycznej;
dr Lucjan Rutkowski - florystyka, fitosocjologia; od 1989 r.
kierownik Ogrodu Botanicznego (starszy wykładowca); dr Edyta
Adamska - lichenologia; w latach 1991-2001 w Muzeum
Przyrodniczym; w latach 2001 – 2012 asystent, od 2012 adiunkt;
dr Dariusz Kamiński – florystyka, fitosocjologia, w latach
2004-2011 na etacie asystenta, od 2011 r. adiunkt, w latach 2012
– 2013 kierownik Pracowni Kartografii Geobotanicznej; mgr
Natalia Glazik - st. asystent naukowo-techniczny od 1967 r.; od
1988 na rencie; zmarła w 1998 r.; mgr Elżbieta Cymerska - st.
asystent naukowo-techniczny w latach 1989-1994; przeniesiona z
Zakładu Biochemii. W roku 1990 zatrudniono na etacie
naukowo-technicznym mgr Ewę Kaźmierczak, wcześniej słuchaczkę
Studium Doktoranckiego Biologii, absolwentkę UMK; po dwóch
latach wyjechała do Szwecji; stopień doktora uzyskała na
Uniwersytecie w Uppsali. Na etat po odejściu mgr E. Cymerskiej
zatrudniono w 1994 r. mgr Marię Żytkowicz, natomiast na etat po
B. Dittmann-Foksińskiej zatrudniono Wojciecha Kniata.
Do sukcesów w działalności
naukowej i dydaktycznej należą:
1. 21 grantów Ministerstwa
Rolnictwa, Ministerstwa Nauki i KBN, w tym 11 indywidualnych,
przyznanych głównie doktorantom, 3 promotorskie, 1 inwestycyjny
oraz 2 zespołowe, kierowane przez profesorów: R. Bohra i M.
Rejewskiego.
2. Pozyskiwanie znaczących sum
na badania od wojewódzkich konserwatorów przyrody, samorządów
lokalnych, dyrekcji parków narodowych i krajobrazowych; od lat
dziewięćdziesiątych doszły fundusze z wygrywanych indywidualnie
i zespołowo przetargów ogłaszanych głównie przez Lasy Państwowe,
dyrekcje parków i konserwatorów przyrody.
3. Współorganizacja 3
ogólnopolskich zjazdów Polskiego Towarzystwa Botanicznego w
latach: 1948, 1975 i 2004 (wszyscy pracownicy zakładów i
pracowni botanicznych).
4. Współorganizowanie od 2000
r. corocznych ogólnopolskich konferencji pod ogólnym hasłem
"Toruńskie Seminarium Ekologiczne".
5. Za zgodą władz UMK udział w
pracach wydawniczych (recenzowanie, udział w Komitecie
Redakcyjnym) od 2001 r. nowego czasopisma o zasięgu
międzynarodowym "Ecological questions".
6. Udział w zespołach
oceniających KBN (PO4).
7. Czterokrotny udział w
wyprawach polarnych na Spitsbergen W. Gugnackiej-Fiedor oraz
pojedyncze wyjazdy dr A. Oleksowicza i mgr E. Adamskiej; wyprawy
organizował Instytut Geografii UMK, a kierownikami byli: prof.
G. Wójcik, prof. M. Grześ, dr K. Lankauf i dr K. Marciniak
8. Ilość wypromowanych osób
(wszystkie jednostki dawnego Zakładu Taksonomii, Ekologii Roślin
i Ochrony Przyrody): o magistrów - około 1200 (łącznie z 250
magistrami Zakładu Botaniki Ogólnej) o doktorów - 41 (łącznie z
7 doktorantami Z. Botaniki Ogólnej) o doktorów habilitowanych -
11
Za porażki można uznać
następujące fakty:
1. Przez 60 lat nie
doprowadzono do powstania pełnowartościowego Ogrodu Botanicznego
o funkcjach naukowych, dydaktycznych i popularyzatorskich.
2. Zaprzestano od 1983 r.
prowadzenia badań mikologicznych, a w ostatnich latach pominięto
grzyby z treści wykładów i ćwiczeń z botaniki systematycznej
(ograniczenie liczby godzin). W ten sposób wypadło z dydaktyki i
badań jedno z najważniejszych królestw na Ziemi; dopiero w roku
akad. 2006/2007 wprowadzono przedmiot do wyboru - Mikologia - w
wymiarze 15 godz. wykładu i 30 godz. ćwiczeń; osoby prowadzące
to dr Jacek Piszczek (Instytut Ochrony Roślin, Stacja Badawcza w
Toruniu) i mgr Edyta Adamska.
3. Zaprzestano od 1986 r. wymiany międzyzielnikowej ze wszystkimi ośrodkami krajowymi i zagranicznymi; głównym powodem były trudności finansowe.